Energienota’s provincies: geen tijd meer, er moet geleverd worden

In de visies op de energietransitie ziet Frans Debets dat realisme het wint van eerder geuite ‘spannende visies en hooggespannen verwachtingen’. Het besef van de beperkte invloed van de provincie dwingt tot participatie en draagvlak.In het voorjaar van 2015 werden de nieuwe colleges van gedeputeerde staten gevormd. Hun akkoorden kregen klinkende namen: Dynamisch Ondernemend, Slimmer Schoner Sterker, Ruimte voor Groei, Vol Vertrouwen. Het thema Energietransitie was in veel provincies onderdeel van meerdere portefeuilles, maar in de meeste nieuwe coalities is het nu toebedeeld aan één gedeputeerde. Veel van onze duurzame energie ambities zijn verbonden met 2020. Dat leek altijd heel ver weg, dat gaf ruimte aan spannende visies en hooggespannen verwachtingen. Maar de nieuwe colleges moeten door tot 2019, er is geen tijd meer voor fantasieën, er moet geleverd worden.

Ieder kijkt daarom met spanning uit naar de energienota’s van de nieuwe energiegedeputeerden. Blijven zij het energieakkkoord steunen; hoe reageren ze op wat erin Parijs is beloofd; volgen ze de sobere, maar vasthoudende koers van Kamp in zijn Energienota? Of worden het weer vrijblijvende fantasieën?

Participatie, acceptatie en draagvlak

Brabant, Zuid Holland en Groningen hebben inmiddels hun visies kenbaar gemaakt. In Groningen presenteerde energie gedeputeerde Nienke Homan haar plan “Vol Ambitie op weg naar Transitie”. Ondanks de optimistische titel is de toon veel terughoudender dan de nota’s die eerder in noordelijk verband werden opgesteld. Er wordt nog wel geclaimd dat de regio zichtbaar voorop loopt op het gebied van de energietransitie, maar de ronkende toon die zo kenmerkend was voor de noordelijke energievisies is verdwenen. De provincie erkent dat ze zelf maar beperkte invloed heeft op de ontwikkeling. Er wordt benadrukt dat er veel moet worden samengewerkt, de provincie kan het niet alleen, de eigen rol is beperkt. De woorden samen en samenwerking komen erg vaak voor; het gaat om participatie, acceptatie en draagvlak.

Nieuw is dat de relatie met de beschikbare ruimte sterk wordt benadrukt, de fysieke impact op het landschap wordt niet ontkend. De onrust die er nu al is rond de plaatsing van windmolens zal er voor gezorgd hebben dat er veel aandacht is voor draagvlak en afstemming. Ruimtelijke ordening is altijd een zwaar bewaakt thema in Groningen, het eeuwenoude cultuurlandschap met zijn karakteristieke weidsheid en oeroude dorpen was bij de provincie in goede handen. Maar de transitie heeft veel ruimte nodig, dat gaat wringen, daarom wordt een traject gestart om in beeld te brengen waar en onder welke voorwaarden ruimte geboden kan worden. De eerste commentaren in de lokale pers richtten ze op dit gevoelige thema: hebben we al afscheid genomen van ons open landschap?

Voortschrijdend plannen

De provincie richt zich op 2020 maar kijkt ook verder naar 2035 en zelfs 2050, het jaar waarin 100% duurzame energie wordt bereikt. Het 2020 doel is ambitieus: 21%. Groningen zit nu op ca. 14%, er is dus nog wel een stukje te gaan. Groningen houdt vast aan de eerder beloofde 855,5 MW wind op land, ook de groenlinks gedeputeerde zal dus de confrontatie aan moeten gaan met de tegenstanders in het ommeland. De 2020 doelen zijn netjes gekwantificeerd, in 2020 moet er 21,5 PJ geproduceerd worden, daarvan moet 10 PJ uit biomassa komen. Hoe deze 10 PJ gerealiseerd zal worden is nog onduidelijk. De verwachting dat je met 855 MW wind op land wel 8,5 PJ kunt produceren lijkt mij overigens wat te hoog geschat.

Men heeft geleerd dat plannen vaak moeten worden bijgesteld, daarom worden alleen plannen, passend binnen drie sporen, voor de eerste jaren uitgewerkt. De energietransitie is nu weliswaar een zelfstandig thema geworden, maar de samenhang met andere thema’s wordt breed uitgemeten. De aardbevingsproblematiek, het versterken van de economie en de leefbaarheid (lees krimp) worden via de transitie met elkaar verbonden. Deze integratie ligt voor de hand, maar of daarmee de transitie als thema overeind blijft zal de komende jaren duidelijk worden.

Activiteitenbesluit

De politiek interessantste koerswijziging is de aandacht voor de energiebesparingsregels in de Wet milieubeheer. Tot nu toe werd het art 2.15 van het activiteitenbesluit nauwelijks gehandhaafd, maar nu gaat het dan toch gebeuren. De provincie zal samen met de gemeenten de omgevingsdienst opdracht geven de handhaving op te pakken. Natuurlijk zal de provincie de bedrijven stimuleren en helpen, er wordt nog veel verwacht van de vrijwillige inspanningen, maar het woord handhaving is geen taboe meer.

Over de auteur:
Frans Debets is onafhankelijk consultant duurzame energie.

Bron: Energieoverheid.nl